Tổng quan về nhượng quyền tại Việt Nam

Hệ thống nhượng quyền thương hiệu tại Việt Nam không còn mấy xa lạ. Có rất nhiều thương hiệu nước ngoài và Việt Nam đã thành công với mô hình nào và giúp họ gia tăng thị phần và quảng bá thương hiệu, nhưng hiểu và áp dụng đúng vẫn là một thách thức.

Để giúp doanh nghiệp tìm hiểu sâu hơn về chủ đề này, Doanh nhân Sài Gòn đã mở chuyên mục “Nhượng quyền” sau một số bài viết tổng hợp, mỗi tháng mang đến cho độc giả những chủ đề mới như “Sản phẩm xây dựng và mô hình nhượng quyền” mang đến chủ đề (tháng 1/2020). 2016), “Chúng ta nên làm gì với tư cách là nhà nhượng quyền? Nền tảng chia sẻ “sự thịnh vượng” trong kinh doanh nhượng quyền (Tháng 2 năm 2016)…

 Nhượng quyền thương mại đã được chứng minh là một trong những mô hình kinh doanh thành công nhất trong 100 năm qua sau Thế chiến II.

Nhượng quyền mô hình kinh doanh xảy ra khi bên nhượng quyền sở hữu sản phẩm hoặc hệ thống kinh doanh được chứng nhận thành công cho phép các công ty khác kinh doanh dưới thương hiệu của họ với một khoản phí. Công ty cấp giấy phép được gọi là bên nhượng quyền.

Một người hoặc công ty có được quyền sử dụng nhãn hiệu được gọi là bên nhận quyền. Ngày nay, hệ thống nhượng quyền thương mại là một mô hình phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp, từ thực phẩm, bán lẻ đến dịch vụ. Bất kỳ ngành nào có tài sản sở hữu trí tuệ và hệ thống kinh doanh hiệu quả đều có thể được nhượng quyền, ngay cả ngành thương mại điện tử đang bùng nổ ngày nay.

Vì lịch sử của ngành nhượng quyền kéo dài hàng trăm năm, các công ty ở các nước phát triển như Bắc Mỹ, Tây Âu, Nhật Bản và Úc coi hệ thống nhượng quyền thương mại là mô hình hàng đầu để mở rộng ra thị trường toàn cầu. Vì vậy, không ngạc nhiên khi nhiều thương hiệu quốc tế lựa chọn hình thức này để thâm nhập thị trường Việt Nam.

Kể từ khi nước ta gia nhập WTO năm 2007, ngành bán lẻ và hệ thống nhượng quyền thương mại nước ta có dấu hiệu khởi sắc. Circle K bắt đầu vào năm 2009.

Thương hiệu cửa hàng tiện lợi Circle K. Ảnh nguồn: Wikipedia

Tiếp nối sự xuất hiện của Domino năm 2010, Burger King năm 2011 và 2012 đánh dấu 10 năm có mặt của KFC tại thị trường Việt Nam. Thực tế, KFC đã tồn tại được 10 năm nhưng chỉ bắt đầu phát triển hệ thống trong vài năm gần đây. Năm 2013 và 2014, hai thương hiệu lớn là Starbucks và McDonald’s đã được giới thiệu ra thị trường.

Điều này cho thấy nước ta đang phát triển thành một thị trường quan trọng cho các thương hiệu quốc tế và khu vực. Ngoài các thương hiệu quốc tế lớn kể trên, các thương hiệu nhượng quyền châu Á cũng bắt đầu thâm nhập thị trường Việt Nam: Jollibee (Philippines), BreadTalk (Singapore), The Pizza Company, Thai Express (Thái Lan), Cafe Bene (Hàn Quốc)… Chattime (Đài Loan), v.v… bao gồm nhiều thương hiệu tiêu biểu khu vực của khu vực.

Nước ta đã có các hiệp định kinh tế khu vực và quốc tế nên chắc chắn thị trường nhượng quyền sẽ tiếp nhận nhiều thương hiệu mới trong thời gian tới. Theo trang web của Bộ Công Thương, 122 thương hiệu quốc tế đã được đăng ký nhượng quyền thương mại kể từ năm 2009.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, hệ thống nhượng quyền thương mại chủ yếu vẫn ở mô hình nhượng quyền cấp 1 (hay còn gọi là hệ thống nhượng quyền độc quyền). Đó là trường hợp các thương hiệu quốc tế cho phép công ty trong nước triển khai hệ thống chi nhánh trên toàn lãnh thổ dưới hình thức tự đầu tư và mở cửa hàng. Còn được gọi là phát triển hệ thống chuỗi.

Rất ít thương hiệu quốc tế ở nước ta thâm nhập thị trường dưới hình thức nhượng quyền cấp 2 (hay còn gọi là nhượng quyền thứ cấp). Hệ thống nhượng quyền thương mại diễn ra tại các thị trường phát triển.

Ba nguyên nhân chính khiến hệ thống nhượng quyền thứ cấp kém phát triển là:

• Nhà đầu tư chưa thực sự hiểu đúng về trách nhiệm của bên nhận nhượng quyền
• Hỗ trợ tài chính khi mua nhượng quyền
• Việc triển khai nhượng quyền hiện tại còn hạn chế nhượng quyền thứ cấp.

Đòi hỏi nhà đầu tư phải tuân thủ các quy định, quy trình và hệ thống của bên nhượng quyền. Điều này, theo ý kiến của chính chủ sở hữu hiện nay, là hoàn toàn trái với tinh thần tự sáng tạo, tự quyết đang phổ biến ở nước ta.

Do đó, không phải ai cũng có thể hoạt động trong mô hình nhượng quyền. Ở các nước phát triển, hệ thống nhượng quyền thương mại là một trong những ngành được các ngân hàng và tổ chức tài chính tích cực cho vay tín chấp, từ cho vay toàn bộ số tiền đầu tư của dự án (lên đến 70% tổng vốn đầu tư) cho đến tài trợ mua thiết bị, máy móc… .Có nhiều nguồn tài chính sẵn có để mua hàng. Vay vốn lưu động để phát triển kinh doanh.

Trong nhiều trường hợp, chính bên nhượng quyền cũng sẽ cung cấp tài chính cho bên nhận quyền nếu cần thiết để tạo điều kiện phát triển hệ thống nhượng quyền. Hệ thống nhượng quyền thương mại thứ cấp cũng đang phát triển nhanh chóng ở các quốc gia này.

Chưa có tổ chức hay ngân hàng nào công bố chính thức về việc cho vay tín chấp dành cho đối tác nhận quyền tại Việt Nam. Tuy nhiên, có một số trường hợp ngân hàng cho vay mua tài sản dưới hình thức thế chấp chính tài sản đã mua.

Vì hai lý do này, nhượng quyền thứ cấp chưa phổ biến và số lượng thương hiệu thực sự tham gia hệ thống nhượng quyền thứ cấp ở nước ta vẫn còn nhiều vô kể. Một số thương hiệu đã công bố hoặc tung ra nhượng quyền thương mại thứ cấp vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu, bao gồm Jollibee, KFC, Texas Chicken, Cafe Bene, BBQ King và Auntie Anne’s.

Đối với các thương hiệu trong nước,  hệ thống nhượng quyền thương mại có thể nói là một trong những mô hình hứa hẹn nhất giúp doanh nghiệp phát triển hiệu quả không chỉ ở thị trường trong nước mà còn vươn ra khu vực và thế giới. Lịch sử phát triển tại quốc gia này là còn khá ngắn nên việc hiểu và áp dụng đúng mô hình vẫn là một thách thức lớn đối với nhiều công ty.

Điều này đòi hỏi các công ty trong nước phải cập nhật kiến thức ngành một cách nhanh chóng. Ba bước cơ bản nhất doanh nghiệp Việt Nam cần làm hiện nay là xác định tính khả thi của mô hình nhượng quyền đơn vị kinh doanh, tái cấu trúc công ty hoặc củng cố và phát triển nội lực trước khi chuyển sang mô hình nhượng quyền, và cuối cùng là xây dựng các hỗ trợ cần thiết cho hệ thống nhượng quyền.

Nền tảng bao gồm: nền tảng thương hiệu và tiếp thị, nền tảng vận hành và cung ứng, nền tảng nhân sự và đào tạo, nền tảng sáng tạo và cuối cùng là sự phát triển của hệ thống.

Bốn nền tảng này đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển bền vững của hoạt động kinh doanh hệ thống nhượng quyền. Chuyển sang nhượng quyền thương mại mà không có những chuẩn bị cơ bản này sẽ đặt bạn vào nguy cơ lỗi hệ thống rất cao.

Ở góc độ thị trường, đòi hỏi chiều vào là sự gia nhập của các thương hiệu quốc tế và chiều ra của các thương hiệu Việt Nam.

Ở góc độ kinh doanh, bên nhượng và bên nhận cần hiểu rõ và đi đúng hướng nếu muốn hệ thống hoạt động hiệu quả. Rủi ro sẽ trở thành rủi ro chung của cả hai bên nếu một trong hai đi sai hướng.

Hiểu thêm về những lưu ý khi nhượng quyền những thương hiệu quốc tế để biết được những cơ hội và thách thức khi kinh doanh nhượng quyền quốc tế ngay tại đây.

Để đăng tin quảng cáo, đăng tin cho thuê mặt bằng, đăng tin tuyển dụng vui lòng liên hệ với Nhượng Quyền Việt thông qua hello@nhuongquyenviet.vn